Spacer dawnymi ulicami Siedlec

30 marca 2020

Wystawa prezentuje kolekcję 47 kart pocztowych z widokami Siedlec, pochodzącą z zespołu archiwalnego nr 530 Zbiór pocztówek siedleckich 1903-1939 z zasobu Archiwum Państwowego w Siedlcach. 

Odnajdziemy tutaj pocztówki  i fotografie z widokami panoramicznymi miasta, ulicami, jego architekturą, materiały ikonograficzne dotyczące szkolnictwa siedleckiego, pomników. Ilustracje są bogatym dokumentem fotograficznym wyglądu miasta z pierwszej połowy XX w. Siedlce pod względem administracyjnym były wtedy miastem gubernialnym (1867-1912), a później powiatowym guberni lubelskiej i województwa lubelskiego (w II Rzeczypospolitej). Zaprezentowana ikonografia jest cenną dokumentacją wyglądu niekiedy zapomnianych widoków Siedlec. Ukazuje najbardziej reprezentacyjne fragmenty miasta, ulice Piłsudskiego (dawnej znaną jako Warszawska), Kilińskiego (Alejową), Sienkiewicza (Ogrodową), skwer przed starym ratuszem, czy rynek przy ul. Świętojańskiej, park, dwa siedleckie ratusze oraz świątynie i gmachy urzędów i instytucji.

Podstawą pocztówek były fotografie Adolfa Gancwola i B. Sadowskiego (miał zakład przy ul. Szpitalnej 7, ob. Kochanowskiego).

Pierwsze pocztówki (kartonowe kartki służące do krótkiej korespondencji, często wysyłane nieopakowane w kopertę) pojawiły się ok. 1869-1870 r., najwcześniej w Austro-Węgrzech. Pierwsze kartki z widokami miasta gubernialnego Siedlce pojawiły się ok. 1900 r. nakładem księgarni Marii Domańskiej. Księgarnia, otwarta w 1899 r. mieściła się przy ul. Warszawskiej 36. W latach 1900-1905 wyemitowała pocztówki negatywów autorstwa fotografa Adolfa Gancwola przedstawiające reprezentacyjne budowle miasta i okolic z serii „widoki Podlasia”. Kartki wydawały także Zakład Fotograficzny „Victoria” mieszczący się przy ul. Warszawskiej 197 oraz księgarnia J. Brodzińskiej mieszcząca się przy ul. Warszawskiej 16. Adolf Gancwol (później zmienił nazwisko na Ganiewski) mający zakład przy ul. Ogrodowej 29 zaczął wydawać pocztówki ze swymi fotografiami w 1907 r. Początkowo były sygnowane nazwiskiem J. Szimborski, później A. Gancwol lub A. Ganiewski. Inni wydawcy to: S. D. Kaszinski (Izdanie Iw. Iw. Tilińskiego), Księgarnia „Polak-Katolik” (1913), Zrzeszenie Świętej Eugenii (1914), Rohleder&Neteband Danzig (1917), „WSW”, Br. CS”, H. Celnik i in..

Bogusław Mitura szacował, że do 1944 roku ukazało się ok. 600 sztuk odmian i 150 sztuk ujęć siedleckich kart pocztowych. Patrz szerzej Bogusław Mitura - Siedlce na dawnej pocztówce. Siedlce 1996, J. Kuligowski- Fotografie Siedlec z lat 1900-1944 Siedlce 1997.

 

Opis

 

  1. Siedlce. Ulica Alejowa [obecnie ul. Kilińskiego, widok z ul. Sienkiewicza, od strony wschodniej kościoła garnizonowego, dawnego kościoła prawosławnego; z prawej taras kawiarni Władysława Fałdowskiego]. Wyd. fot. A. Gancwola w Siedlcach [ok. 1913 r.]
  2. Siedlce. Ogród miejski. [Fragment parku, widok na kanał z mostkiem]. Wyd. fot. A. Gancwola w Siedlcach [ok. 1918 r.]
  3. Siedlce. Ul. Warszawska [gmach Dyrekcji Szczegółowej Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego, obecnie ul. Piłsudskiego, siedziba Kurii Diecezjalnej Siedleckiej. Nakład zakładu fotograficznego "Victoria" [przed 1914 r., na stronie odwrotnej notatka odręczna o wydawcy]
  4. [Manifestacja 3 V 1916 r. na ul. Świętojańskiej i Rynku]
  5. Siedlce. Izba Skarbowa [ul. Pałacowa, obecnie ul. Kościuszki. Dawny Urząd Gminy, obecnie siedziba Archiwum Państwowego w Siedlcach]. Nakład Księgarni M. Domańskiej w Siedlcach [Zawiera korespondencję na stronie ilustracyjnej z datą 26 V 1903 r.]
  6. Siedlce. Resursa Miejska [przy ul. Pięknej, dziś ul. Pułaskiego, siedziba Miejskiego Ośrodka Kultury]. Nakład Księgarni M. Domańskiej w Siedlcach [ok. 1904 r.]
  7. Soldatenheim Siedlce des Verbandes der Vaterländischen Frauenvereine der Provinz Westpreußen [Niemiecki Dom Żołnierza przy ul. Stodolnej i Alejowej, obecnie róg ul. Kilińskiego i 3 Maja - kamienica Maliszewskich]. Wyd. Rohleder & Neteband, Danzig [Gdańsk, ok. 1917 r.]
  8. Siedlce. Ulica Warszawska [obecnie ul. Piłsudskiego, widok w stronę wschodnią, zdjęcie wykonane na wysokości gmachu Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego]. Nakład księgarni J. Brodzińskiej [przed 1905 r.]
  9. Siedlce .W parku [widok na nieistniejący mały staw i altanę, restaurację (?)]. Nakład księgarni J. Brodzińskiej [ok. 1903 r.]
  10. Siedlce. Sąd Okręgowy [przy ul. Warszawskiej, obecnie ul. Piłsudskiego]. Wyd. fot. A. Gancwola w Siedlcach [ok. 1908 r.]
  11. Siedlce. [Nowy] Ratusz [widok od ul. Kilińskiego, zniszczony w czasie II wojny światowej, nieodbudowany]. Wyd. fot. B. Sadowski - Siedlce [ok. 1930 r.]
  12. Siedlce. Rathaus. Siedlce. Ratusz [Nowy] 1917 r.
  13. Siedlce. Więzienie [widok ze skrzyżowania dzisiejszej ul. Piłsudskiego z Armii Krajowej; w prawym, górnym rogu - ujęcie z rynku przy ul. Świętojańskiej i Pułaskiego]. Wyd. fot. A. Gancwola w Siedlcach [ok. 1906 r.]
  14. Siedlce. Ul. Długa. [obecnie ul. Biskupa I. Świrskiego, widok w kierunku zachodnim, od ul. Pałacowej - obecnie Kościuszki]. Wyd. fot. A. Gancwola w Siedlcach [ok. 1908 r.]
  15. Siedlce. Skwer przed Starym Ratuszem [widok z ul. Pułaskiego, w tle budynek poczty i dawnego starostwa przy ul. Piłsudskiego; z prawej strony fasada kościoła św. Stanisława]. Wyd. fot. [B.] Sadowski - Siedlce [ok. 1930 r.]
  16. Siedlce. Ulica Warszawska. [obecnie ul. Piłsudskiego, widok z dzwonnicy w kierunku zachodnim]. Wyd. fot. A. Gancwol w Siedlcach [ok. 1908 r.]
  17. Siedlce. Der Teich im Stadtgarten. Staw w Ogrodzie miejskim [widok z mostku w stronę południową; w tle budynek Szkoły Rzemieślniczej]. Nakład fot. A. Gancwol w Siedlcach [ok. 1915-1917 r., z negatywu z 1913 r.]
  18. Siedlce .Widok ogólny [od strony południowej; w tle widać wieże cerkwi i dach obecnej Katedry pw. Niepokalanego Poczęcia NMP]. Wyd. fot. A. Gancwol w Siedlcach [ok. 1910 r.]
  19. Stacja kol.[ei] Żel.[aznej]. Siedlce. Wyd. fot. A. Gancwol w Siedlcach [ok. 1908 r.]
  20. [Gimnazjum Żeńskie im. Królowej Jadwigi przy ul. Biskupa Ignacego Świrskiego, obecnie siedziba Urzędu Stanu Cywilnego. Widok z nieparzystej strony ulicy z kierunku południowo-zachodniego; przed 1939 r.]
  21. Zestaw pocztówek - dwóch arkuszy drukarskich z trzema pocztówkami:] 1. Siedlce. Ogrodowa Strasse. Ul. Ogrodowa [obecnie ul. Sienkiewicza, widok od ul. Floriańskiej]. 2. Siedlce. Palacowa Strasse. Ul. Pałacowa [obecnie ul. Kościuszki, to samo zdjęcie w edycji z ok. 1908r.]. 3. Siedlce. Winterpartie im Stadgarten. Zimowy widok w ogrodzie miejskim. 4. Siedlce. Ogrodowa Strasse. Ul. Ogrodowa [obecnie ul. Sienkiewicza, widok od ul. Floriańskiej]. 5. Siedlce. Gymnasium für Knaben. Gimnazjum męskie [przy ul. Szkolnej, obecnie ul. Konarskiego, z negatywu ok. 1913 r.]. 6. Siedlce. Winterpartie im Stadgarten. Zimowy widok w ogrodzie miejskim. Nakład fot. A. Gancwol [ok. 1915 r., z negatywów przed 1914 r.]
  22. [Zestaw pocztówek - arkusz drukarski z trzema pocztówkami:] 1. Siedlce. Alejowa Strasse. Ul. Alejowa [obecnie ul. Kilińskiego, z negatywu ok. 1913 r.]. 2. Siedlce. 8 kl. Gymnasium für Mädchen von Konstancja Zembrzuska. VIII kl. Gimnazjum Żeńskie Konstancji Zembrzuskiej [ul. Ogrodowa, obecnie ul. Sienkiewicza; z negatywu z ok.. 1910] 3. Siedlce. Das alte Tor im Stadtgarten. Stara brama w Ogrodzie miejskim. Nakład fot. A. Gancwol w Siedlcach [ok. 1915 rok z negatywów przed 1914 r.]
  23. [Zestaw pocztówek - arkusz drukarski z czterema pocztówkami (rozcięty na połowę):] 1. Siedlce. Piękna Strasse. Ul. Piękna [obecnie ul. Puławskiego, widok w stronę zachodnią, wykonany przed Resurą Miejską, z negatywu ok. 1908 r.] 2. Siedlce. Der Teich im Stadtgarten. Staw w Ogrodzie miejskim. 3. Siedlce Der Banhof. Stacja Kolei Żelaznej. 4. Siedlce. Alte Kirche. Kościół [św. Stanisława]. Nakład fot. A. Gancwol w Siedlcach, ok. 1915 z negatywów przed 1914 rok
  24. Siedlce. Szkoła Rolnicza [obecnie Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Warszawie oddział w Siedlcach przy ul. Kazimierzowskiej]. Wyd. fot. B. Sadowski [ok. 1929 r., nr negat.]  9291
  25. Siedlce. Staw w Parku Miejskim [widok od strony północnej]. Wyd. fot. B. Sadowski, Siedlce [ok. 1929 r., nr negatywu] 9307
  26. Siedlce. Urząd Pocztowy. Wydaw. Fot. B. Sadowski, Siedlce [ok. 1926 r., nr negat.] 9289
  27. Siedlce. Magistrat. Wyd. fot. B. Sadowski, Siedlce [ok. 1926 r., nr negat.] 9288
  28. Siedlce. Targ miejski [przy ul. Świętojańskiej, widok od ul. Sienkiewicza, obecnie teren dworca PKS]. Wydaw. Fot. B. Sadowski, Siedlce [ok. 1929 r., nr negat.] 9300
  29. Siedlce. Szkoła Rzemieślnicza [obecnie Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1 im. Stanisława Staszica przy ul. Konarskiego]. Wyd. Fot. B. Sadowski, Siedlce [ok. 1926 r., nr negat.] 9292
  30. Siedlce. Gimnazjum [Żeńskie] im. Królowej Jadwigi [przy ul. Biskupa Ignacego Świrskiego, obecnie siedziba Urzędu Stanu Cywilnego, widok z kamienicy od strony zachodnio-południowej]. Wyd. Fot. B. Sadowski, Siedlce [ok. 1924 r., nr negat.] 9285
  31. Siedlce. Pałac Biskupi [dawniej siedziba wydziału kultury Urzędu Miejskiego, Urzędu Stanu Cywilnego, Podlaskiego Zespołu Szkół Artystycznych, obecnie mieści się tam siedziba Rektoratu Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego]. Wyd. Fot. B. Sadowski, Siedlce [ok. 1926 r., nr negat.] 9287
  32. Siedlce. Brama w Parku Miejskim [od strony północnej]. Wydaw. Fot. B. Sadowski, Siedlce [ok. 1926 r., nr negat.] 9305
  33. Siedlce. Stary Ratusz [widok w stronę zachodnią z ul. Warszawskiej]. Wyd. fot. B. Sadowski, Siedlce [ok. 1926 r., nr negatywu] 9293
  34. Siedlce. Allgemeine Ansicht. Siedlce ogólny widok [od strony południowej, ok. 1915 roku, z negatywu ok. 1910]
  35. Siedlce. Most kolejowy. Wydaw. Fot. B. Sadowski, Siedlce [ok. 1929 r., nr negat.] 9298
  36. [Zestaw pocztówek - arkusz drukarski z trzema pocztówkami:] 1. Siedlce. Operation in Polnischem Krankenhaus. Operacja w Szpitalu Polskim [Miejskim NMP, w środku z wąsami - dyrektor szpitala dr Eugeniusz Wiszniewski, obok jego zastępca dr Hilary Ostrowski i ordynator Maria Rytel - bez nakrycia głowy] 2. Siedlce. Russische Kirche. Cerkiew [obecnie Kościół garnizonowy, widok od story zachodniej - ul. Ogrodowej, obecnie ul. Sienkiewicza] 3. Siedlce. Fussgängerbrücke an der Eisenbahn. Most kolejowy [z ok. 1915 roku, wyretuszowana - brak słupa] Nakład fot. A. Gancwol w Siedlcach
  37. Pomnik w Iganiach [widok od strony północnej]. Nakł. Zakł. Fot. A. Ganiewskiego w Siedlcach [na odwrocie informacja o napisach na pomniku; ok. 1931 r.]
  38. Sedlce. Aleksandrijskij park [Siedlce. Park Aleksandria. Widok na klomb]. Izdanie Iw. Iw. Tilinskago [nakład I. I. Tiliński; ok. 1908 r.]
  39. Siedlce. Neue Kirche. Nowy Kościół [Parafia Katedralna p.w. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny, widok od strony północno-zachodniej]. Nakład fot. A. Gancwol w Siedlcach [ok. 1915 r., z negat. ok. 1912 r.]
  40. Siedlce. Kościół Katedralny [p.w. Niepokalanego Poczęcia] N.M.P. [widok ze strony wschodniej]. Wydaw. Fot. B. Sadowski, Siedlce [ok. 1930 r., nr negat.] 9282
  41. Kościół [p.w. św. Stanisława Biskupa Męczennika]. Siedlce [widok z ul. Warszawskiej]. Wyd. fot. A. Gancwol w Siedlcach [ok. 1910 r.]
  42. Siedlce. Kaplica Ks. Ogińskich [widok od ul. Starowiejskiej; w podziemiach kaplicy spoczęła trumna z ks. Aleksandrą Ogińską, zm. 28 VIII 1798 r.].Wydaw. Fot. B. Sadowski, Siedlce [ok. 1926 r., nr negat.] 9284
  43. Siedlce [cztery widoki z parku]. Brama w Parku Miejskim [jako odrębna pocztówka zobacz sygn. 32]. Park Miejski. Staw w Parku Miejskim [jako odrębna pocztówka zobacz sygn. 25]. Teatr Letni. Wydaw. Fot. B. Sadowski, Siedlce [ok. 1929 r.]
  44. Siedlce. Pomnik Rawicza [Pomnik Powstańców 1863 r., widok od strony południowo-zachodniej]. Wydaw. Fot. B. Sadowski - Siedlce [ok. 1925 r.]
  45. Siedlce. Dzwonnica [widok od ul. Piłsudskiego].Wydaw. Fot. B. Sadowski, Siedlce [ok. 1926 r., nr negat.] 9279
  46. [Fragment parku miejskiego z widokiem na staw. Widok w stronę północną na bramę i nieistniejącą altanę] ok. 1906 r.
  47. [Park, widok na mostek i kanał] ok. 1906 r.

 

Bibliografia: „Fotografie Siedlec z lat 1900-1944”, Janusz Kuligowski, Siedlce 1997

Galeria

  • Powiększ zdjęcie
  • Powiększ zdjęcie Fot. 1

    Fot. 1

  • Powiększ zdjęcie Fot. 2

    Fot. 2

  • Powiększ zdjęcie Fot. 3

    Fot. 3

  • Powiększ zdjęcie Fot. 4

    Fot. 4

  • Powiększ zdjęcie Fot. 5

    Fot. 5

  • Powiększ zdjęcie Fot. 6

    Fot. 6

  • Powiększ zdjęcie Fot. 7

    Fot. 7

  • Powiększ zdjęcie Fot. 8

    Fot. 8

  • Powiększ zdjęcie Fot. 9

    Fot. 9

  • Powiększ zdjęcie Fot. 10

    Fot. 10

  • Powiększ zdjęcie Fot. 11

    Fot. 11

  • Powiększ zdjęcie Fot. 12

    Fot. 12

  • Powiększ zdjęcie Fot. 13

    Fot. 13

  • Powiększ zdjęcie Fot. 14

    Fot. 14

  • Powiększ zdjęcie Fot. 16

    Fot. 16

  • Powiększ zdjęcie Fot. 17

    Fot. 17

  • Powiększ zdjęcie Fot. 18

    Fot. 18

  • Powiększ zdjęcie Fot. 19

    Fot. 19

  • Powiększ zdjęcie Fot. 20

    Fot. 20

  • Powiększ zdjęcie Fot. 21

    Fot. 21

  • Powiększ zdjęcie Fot. 22

    Fot. 22

  • Powiększ zdjęcie Fot. 23

    Fot. 23

  • Powiększ zdjęcie Fot. 24

    Fot. 24

  • Powiększ zdjęcie Fot. 25

    Fot. 25

  • Powiększ zdjęcie Fot. 26

    Fot. 26

  • Powiększ zdjęcie Fot. 27

    Fot. 27

  • Powiększ zdjęcie Fot. 28

    Fot. 28

  • Powiększ zdjęcie Fot. 29

    Fot. 29

  • Powiększ zdjęcie Fot. 30

    Fot. 30

  • Powiększ zdjęcie Fot. 31

    Fot. 31

  • Powiększ zdjęcie Fot. 32

    Fot. 32

  • Powiększ zdjęcie Fot. 33

    Fot. 33

  • Powiększ zdjęcie Fot. 34

    Fot. 34

  • Powiększ zdjęcie Fot. 35

    Fot. 35

  • Powiększ zdjęcie Fot. 36

    Fot. 36

  • Powiększ zdjęcie Fot. 37

    Fot. 37

  • Powiększ zdjęcie Fot. 38

    Fot. 38

  • Powiększ zdjęcie Fot. 39

    Fot. 39

  • Powiększ zdjęcie Fot. 40

    Fot. 40

  • Powiększ zdjęcie Fot. 41

    Fot. 41

  • Powiększ zdjęcie Fot. 42

    Fot. 42

  • Powiększ zdjęcie Fot. 43

    Fot. 43

  • Powiększ zdjęcie Fot. 44

    Fot. 44

  • Powiększ zdjęcie Fot. 45

    Fot. 45

  • Powiększ zdjęcie Fot. 46

    Fot. 46

  • Powiększ zdjęcie Fot. 47

    Fot. 47

Rozwiń Metryka

Podmiot udostępniający informację:
Data utworzenia:2020-03-30
Data publikacji:2020-03-30
Osoba sporządzająca dokument:
Osoba wprowadzająca dokument:
Liczba odwiedzin:9395