Kolekcja Janusza Drwęskiego

• 
• 

10 czerwca 2020

Janusz Drwęski (urodzony 26.06.1886 r. w Warszawie, zmarł  13.07.1974 w Siedlcach), inżynier chemik, dyrektor Kamieniołomu „Kadzielnia” w Kielcach, zamieszkały w Kielcach,  został aresztowany 11 lipca 1940 roku, a 17 lipca zesłany jako więzień polityczny do hitlerowskiego obozu Konzentrazionslager Sachsenhausen Oranienburg bei Berlin, gdzie 19 lipca otrzymał nr 28006. Przebywał w bloku nr 68, później 45, a następnie bloku 4 podobozu Klinka. Jako chemik pracował m.in. w mieszczącym się w piwnicy laboratorium „Klinka”, dzięki czemu jako jedyny ze swego bloku przeżył alianckie bombardowanie. Przez cały okres pobytu w Sachsenhausen pisał po niemiecku listy do żony i córki oraz robił notatki do wspomnień. Od 21 kwietnia do 2 maja 1945 roku uczestniczył w „Marszu Śmierci”. W dniu wyzwolenia przez Amerykanów 2 maja 1945 roku ważył zaledwie 39 kg. Przez Lubekę został odesłany przez PCK do Szwecji dla odżywienia. Przebywał w Lund, Malmö. W październiku 1945 roku wrócił do Kielc. W latach 1947-1950 pełnił funkcję dyrektora Wytwórni Laku Polskiego Monopolu Spirytusowego w Siedlcach przy  ul. Kolejowej 16. W 1948 roku w Siedlcach był wiceprezesem Koła Polskiego Związku Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych. Swój zbiór obozowej korespondencji opracował w Siedlcach w 1952 roku i dedykował córce Halinie. Halina Drwęska, pracownik Siedleckiej Spółdzielni Mieszkaniowej, Wytwórni Lekkich Konstrukcji Stalowych „Mostostal” w Siedlcach, działaczka NSZZ „Solidarność” przekazała księgę księdzu Józefowi Miszczukowi, a ten po śmierci ofiarodawczyni w 2013 roku przekazał ją do Archiwum Państwowego w Siedlcach.

Sporządzony w 1952 roku album zawiera karty pocztowe i listy Janusza Drwęskiego, więźnia obozu Sachsenhausen wysyłane do żony i córki, listy i pamiątki z rekonwalescencji po wyzwoleniu odbywanej w Szwecji, plany obozu, trasy szlaku obozowego oraz listy żony i córki do niego.

Opis  zdjęć:

1. Janusz Drwęski, lipiec 1945 roku.

2. Okładka pamiętnika Oranienburg-Sachsenhausen 1940-1945, sporządzonego w 1952 roku przez Janusza Drwęskiego. Został ofiarowany córce Halinie na gwiazdkę w 1952 roku.

3. Numer obozowy Janusza Drwęskiego 28006 więźnia obozu koncentracyjnego Sachsenhausen z literą „P”, którą zobowiązani byli nosić w obozie Polacy.

 

4. Emblemat Polskiego Związku Byłych Więźniów Politycznych (Hitlerowskich Więzień i Obozów Zagłady).

5. Gryps z więzienia, datowany 12 lipca 1940 roku z podpisem Janusza Drwęskiego, więźnia Więzienia w Kielcach, ul. Zamkowa 3, Cela nr 9.

6. Gryps Janusza Drwęskiego z więzienia z nazwiskami współwięźniów.

7-8. List Czesława Kaczmarka, biskupa kieleckiego do Hrabiego (prawdopodobnie Adama Ronikiera, Prezesa Rady Głównej Opiekuńczej) w sprawie Janusza Drwęskiego, Kielce 30 lipca 1940 r.

9. List księdza F. Mazurka (?) do Haliny Drwęskiej, datowany 7 września 1940 roku.

10. Naszywka z numerem obozowym Janusza Drwęskiego.

11.Tekst wspomnień Janusza Drwęskiego, informacja o otrzymaniu obozowego numeru.

12.Plan trasy transportów więźniów z Kielc, Radomia i okolic do obozu Sachsenhausen.

 

13-14. Obóz Koncentracyjny Oranienburg - Sachsenhausen. Legenda do planu, tekst wspomnień Janusza Drwęskiego, informacja o obozie i jego ofiarach.

15-18. Plan obozu Oranienburg – Sachsenhausen.

19. Tekst wspomnień Janusza Drwęskiego, informacja o sposobie prowadzenia obozowej  korespondencji.

20. List Adama Ronikiera, prezesa Rady Głównej Opiekuńczej do biskupa Czesława Kaczmarka, datowany Kraków 5 sierpnia 1940 roku, z osobistym dopiskiem biskupa.

21. Nagłówek blankietu przeznaczonego do korespondencji prowadzonej przez więźniów. List Janusza Drwęskiego do żony i córki datowany 1 lutego1942 roku.

22.Wspomnienia Janusza Drwęskiego na temat bloków obozowych nr 68 i 45, w których przebywał.

23. Instrukcja Komendantury obozu w sprawie dozwolonej zawartości paczek dla więźniów.

Tłumaczenie z języka niemieckiego:

Więźniowi wolno przysłać:

Swetry, koszule, kalesony, skarpety, chusteczki i rękawiczki. Zabronione jest dołączanie do tych przesyłek żywności, używek, zdjęć, listów itd.

24. Ulotka zawiadamiająca o zgodzie na nieograniczone przesyłanie paczek żywnościowych dla więźnia.

Tłumaczenie z języka niemieckiego:

Uwaga! Na podstawie rozporządzenia, jest dozwolone abym, ze skutkiem natychmiastowym, otrzymywał paczki żywnościowe w nieograniczonej ilości. Wykorzystywanie wysyłania paczek w celu przekazywania grypsów, narzędzi, lub innych niedozwolonych rzeczy, będzie karane najbardziej surowo. W celu szybkiej odprawy, wskazane jest, nie dołączać do paczek żadnych listów. Dozwolone są krótkie pozdrowienia.

25. List Janusza Drwęskiego do żony i córki datowany 18 grudnia 1942 roku.

26.„Klinka” obóz karny Oranienburg – Sachsenhausen, legenda do planu sporządzonego przez Janusza Drwęskiego. Informacja o podobozie „Klinka”.

27. Plan obozu karnego „Klinka”.

28. Informacja o podobozie „Klinka”.

29.Wspomnienia Janusza Drwęskiego z pobytu w Klinkierni „Klinka”.

30. Opis końcowego etapu pobytu w obozie i zdobycia mapy, na której inżynier zaznaczał postępy aliantów, Sachsenhausen, koniec 1944 roku.

31. Mapa z zaznaczonym przebiegiem linii frontu, zdobyta przez Janusza Drwęskiego w czasie pobytu w Klinkierni, Sachsenhausen, koniec 1944 roku.

 

32. Informacja o podobozie „Klinka”.

 

33. Wspomnienia Janusza Drwęskiego z pobytu w Klinkierni „Klinka”.

 

34.Wspomnienia Janusza Drwęskiego. Opis Marszu Śmierci oraz ewakuacji na rekonwalescencję do Szwecji.

 

35. Trasa przebiegu tzw. Marszu Śmierci - ewakuacji więźniów Obozu Koncentracyjnego Sachsenhausen w kierunku morza oraz ewakuacji uratowanych jeńców przez Czerwony Krzyż do Szwecji.

 

36. Odręczny plan na kalce, sporządzony przez Janusza Drwęskiego, z zaznaczonym przebiegiem działań wojennych w Niemczech oraz trasą ewakuacji jeńców wojennych do Szwecji.

 

37. Tekst wspomnień Janusza Drwęskiego dotyczący pobytu w obozie.

 

38-39. List Janusza Drwęskiego, pisany w języku polskim w Lund, do żony, córki i teściowej, datowany 22 lipca 1945 r.

 

40. Pocztówka. Katedra w Lund.

41. Pocztówka. Zegar z 1380 r. znajdujący się w Katedrze w Lund z zapisem nutowym melodii z 1300 roku.

 

42. List Janusza Drwęskiego pisany 2 sierpnia 1945 roku w Malmö do Zakładów Przemysłowych „ Kadzielnia” w sprawie ustalenia adresu żony Haliny Drwęskiej.

 

 

43-44. List Janusza Drwęskiego pisany w języku polskim w Lund do żony, córki i teściowej, datowany 7 sierpnia 1945 r.

 

45.Pocztówka przedstawiająca halę tenisową w Malmö, w której umieszczono rekonwalescentów. Fot. Ensamrätt Berndt Jonhosson.

 

 

46-47. List Janusza Drwęskiego do żony, córki, teściowej, z Malmö datowany 19 sierpnia 1945 r.

 

48. Pocztówka z widokiem Öreryds Kyrka do Janusza Drwęskiego – nazwisko nadawcy nieczytelne.

 

 

49-50 Broszurka „Do naszych polskich przyjaciół” Drukarnia Hakana Ohlssona w Lund 1945 r.

 

51. Wstążka biało - czerwona, symbol polskości, noszona przez byłych więźniów Polaków.

 

 

52 -53. Karty zaopatrzeniowe na tytoń ważne do końca 1945 roku.

 

 

54- 55. Karta z modlitwą Świętego Franciszka z Asyżu, rozdawana byłym więźniom obozów przez przedstawicieli Misji Europejskiej.

 

56. Informacja o propozycji pracy w Szwecji w zawodzie chemika i decyzja o powrocie do kraju.

 

57. Ręcznie wykonany plan przejazdów podczas rekonwalescencji w Szwecji oraz powrotu do Polski.

 

58. Potwierdzenie rejestracji Janusza Drwęskiego w Polskim Czerwonym Krzyżu filii Biura Informacyjnego w Kielcach, w dniu 19 października 1945 roku  po powrocie do kraju.